Kwas D-asparaginowy

Kwas D-asparaginowy to substancja naturalnie występująca w organizmie człowieka, należąca do grupy aminokwasów endogennych. Jest to enancjomer kwasu L-asparaginowego, który powstaje w procesie racemizacji, katalizowanej przez enzym racemaza asparaginianu.

Od swojego prekursora DAA różni się konfiguracją przestrzenną, co z kolei warunkuje kierunek skręcanie płaszczyzny światła spolaryzowanego (enancjomer D w prawo, natomiast L w lewo) oraz aktywność biologiczną.

Kwas D-asparaginowy został odkryty w roku 1827 przez dwóch uczonych A. Plisson’a i E. Ossain’a, którzy przeprowadzili hydrolizę asparaginy wyizolowanej z soku szparagowego. Od rośliny tej pochodzi właśnie nazwa związku.

W organizmie substancja ta pełni wiele ważnych funkcji, m.in. jest to substancja sygnałowa, której aktywność jest niezbędna do inicjacji wielu procesów biochemicznych oraz związek regulujący gospodarkę hormonalną.

Jego aktywność obserwuje się w układzie nerwowym, gdzie stymuluje produkcję dopaminy. Kwas D-asparaginowy działa jako przekaźnik, a także jest prekursorem w syntezie innego ważnego neurotransmitera – kwasu N-metylo-D-asparaginowego.

Obydwa związki są w stanie wiązać się z receptorami NMDA i aktywować ich działanie, w następstwie czego zwiększone zostaje uwalnianie neuroprzekaźnika GABA. DAA jest więc bardzo ważnym modulatorem ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto jest to związek, który reguluje gospodarkę endokrynną, przede wszystkim w zakresie testosteronu. W związku z nasileniem wydzielania tego androgenu, DAA posiada funkcje prolibidalną, a także jest popularny wśród sportowców.